Inleiding Zelf Zaden Telen
Met dit boek leer je kiemkrachtige zaden telen voor in je moestuin. Dit boek is geschreven voor jou, tuinliefhebber met interesse om je eigen zaad te winnen voor volgend jaar. Misschien heb je al eens zaden uit je moestuin gewonnen, maar vraag je je af of dat zaad wel voldoende raszuiver en kiemkrachtig is, of hoe je dat kunt weten en verbeteren. Misschien wil je de kwaliteit borgen van de zaden die je over de jaren wint en wil je weten welke planten onderling nou eigenlijk kunnen kruisbestuiven. Of misschien wil je gewoon handige tips opdoen over het schonen van zaad. Daarop, en nog veel meer, gaat dit boek in.
In dit boek ga je een van de meest natuurlijke en tegelijkertijd meest fascinerende onderwerpen van tuinieren ontdekken. Zaad winnen is leuk en hoeft niet moeilijk te zijn, en dat zullen we je laten zien. Planten produceren al miljoenen jaren hun zaden en ze weten wat ze doen. Je moet ze alleen een beetje organiseren en dat is voor de ene plant wat makkelijker te regelen dan voor de andere. Maar als je een tomaat kunt telen, kun je ook tomatenzaden winnen. We raden je aan te beginnen met de makkelijkste zaadteelten: tomaten, bonen en erwten. Dit zijn ook populaire moestuingroenten en mede daardoor perfect voor beginners.
Het telen van commercieel zaadgoed en het ontwikkelen van groenterassen is daarentegen weer een heel ander verhaal, waarbij veel specialistische kennis en kunde komen kijken. Ook zullen we toelichten wat het verschil is tussen biologisch en gangbaar zaadgoed, en wat F1-hybride en gentech zaden eigenlijk zijn. Dat zal behulpzaam zijn om het winnen van je eigen zaadgoed in het juiste perspectief te kunnen plaatsen.
In de zaadgoedwereld bestaat er een onderscheid in methodiek en voorwaarden tussen beginners en experts. De kwaliteit van de gewonnen zaden is afhankelijk van veel factoren. Zo beïnvloedt de isolatieafstand ten opzichte van andere rassen de kwaliteit van het geproduceerde zaad, en heeft ook de hoeveelheid planten die je teelt voor de zaadwinning invloed op het uiteindelijke resultaat. Met een grote plantenpopulatie, die beter past op een boerderij dan in een achtertuin, heb je meer kans op het beste zaad en zal de genetische diversiteit in zaadvaste rassen beter gewaarborgd kunnen worden.
Zaadtelers gericht op commerciële, veredelings- of zaadbankdoeleinden moeten een zeer hoge kwaliteit en zuiverheid van het zaadgoed kunnen garanderen, wat ook nauwgezet gecontroleerd wordt. Als moestuinier wil je natuurlijk ook een mooie kwaliteit bereiken, maar ben je meestal niet in staat om aan dezelfde voorwaarden te voldoen, en is dit waarschijnlijk ook minder noodzakelijk. Doel van de zaden die jij wint is immers je eigen oogst opnieuw te kunnen uitzaaien en zo jaar na jaar het wonder van de natuur ten volle te kunnen beleven en volgen.
De aanwijzingen in dit boek zijn dus primair gericht op amateurzaadwinners, zodat je goede zaden kunt telen op een kleine oppervlakte voor eigen gebruik, die prima in orde zijn om te delen met je vrienden of op een zadenruilbeurs. Je bereikt waarschijnlijk niet het hoogste niveau voor wat betreft raszuiverheid of genetische variatie die vereist is voor commerciële zaden, maar als je een toevallige kruising kunt verdragen zul je niet teleurgesteld raken. In de meeste gevallen zullen de aanwijzingen in dit boek zaad opleveren met voldoende zuiverheid voor eigen gebruik, om te leren en gewoon voor je plezier.
We gaan er overigens vanuit dat je de beginselen van het ecologisch moestuinieren al onder de knie hebt, in wat voor vorm dan ook: met een meer ´standaard´ eco-vruchtwisseling, in bakken, op je balkon, met combinatieteelten, in een permacultuurtuin of wellicht nog anders. In dit boek vind je dan ook weinig specifieke teeltaanwijzingen voor de groenteteelt die voorafgaat aan de zaadteelt. Voor goed onderbouwde, praktische eco-moestuin-informatie verwijzen we je naar het Handboek Ecologisch Tuinieren van Velt of een ander goed moestuinboek.
Ervaren zaadtelers en andere professionals zullen je eerste stappen in de zaadwinning respecteren en aanmoedigen zolang je één belangrijke regel in acht neemt: ruil je zaden alleen als ze zuiver, kiemkrachtig en correct geëtiketteerd zijn. Ben je hier niet zeker van, gebruik de zaden dan zelf en blijf leren en telen totdat je zeker bent van je zaak. En dat zal niet lang duren!
We hopen dat je veel voldoening en plezier zult beleven aan het winnen van je eigen zaadgoed.